Σε 10 χρόνια θα αποτελεί την 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως
Συντάχθηκε από τον Πνευμονολόγο - Φυματιολόγο Αναστασάκο Βασίλη και την Διαιτολόγο - Διατροφολόγο Μιχάλη Ηλιάνα στις 10 Ιανουαρίου 2019
Ελέγχθηκε από την Ιωάννα Βλάσση και την επιστημονική ομάδα doctoranytime
Αίτια και συμπτώματα ΧΑΠ
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, περίπου στο 90%, η νόσος οφείλεται στο κάπνισμα. Στις ανεπτυγμένες χώρες, η νόσος μπορεί να εμφανιστεί και μετά από χρόνια έκθεση των ατόμων σε αέρια από καμένα λάδια ψησίματος ή από τζάκια και σόμπες σε ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους.
Από τους χρόνιους καπνιστές ένα ποσοστό 20-30% θα αναπτύξει τη συγκεκριμένη νόσο, ενώ πολλά άτομα θα παρουσιάσουν ανεξάρτητα από την ύπαρξη της νόσου μειωμένη λειτουργικότητα των πνευμόνων.
Οι δομικές αλλαγές που οδηγούν στην απόφραξη των αεραγωγών είναι το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα.
Άλλα αίτια που ενοχοποιούνται εκτός από το κάπνισμα είναι οι ερεθιστικές ουσίες όπως ο καπνός από παθητικό κάπνισμα, ο καπνός της πίπας, τα μικροσωματίδια από τη μολυσμένη ατμόσφαιρα, η έκθεση λόγω επαγγέλματος σε κάρβουνα, καμένα λάδια και σκόνες (π.χ. επάγγελμα του τεχνίτη, του μαρμαρά κ.ά.), η χρήση πέλετ και τα αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης.
Η ΧΑΠ μπορεί να είναι και κληρονομική σε ένα ποσοστό περίπου 1%. Αυτό το είδος της ασθένειας οφείλεται στην έλλειψη ενός ενζύμου, της α1 αντιθρυψίνης. Η πρωτεΐνη αυτή παράγεται στο συκώτι και εκκρίνεται στην κυκλοφορία του αίματος για να προστατεύσει τους πνεύμονες. Μπορεί να επηρεάσει την υγεία τόσο των πνευμόνων όσο και του ήπατος. Μπορεί να παρατηρηθεί καταστροφή του πνεύμονα τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ δεν εμφανίζονται πάντα από την αρχή. Πολύ συχνά θα πρέπει να έχει υποστεί σημαντική βλάβη ο πνεύμονας έως ότου εμφανιστούν συμπτώματα, τα οποία επιδεινώνονται με το χρόνο, ειδικά αν η έκθεση στον καπνό συνεχίζεται. Για τη χρόνια βρογχίτιδα το κύριο σύμπτωμα είναι ο καθημερινός βήχας και η παραγωγή βλέννας τουλάχιστον 3 μήνες το χρόνο για δύο συνεχή χρόνια.
Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται:
- Δύσπνοια (ειδικά κατά την άσκηση)
- Συριγμός
- Σφίξιμο στο στήθος
- Ανάγκη να καθαρίσεις το λαιμό σου κάθε πρωί (υπερβολικά φλέγματα)
- Χρόνιος βήχας με εκκρίσεις
- Μειωμένη ενέργεια
- Συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Μπλε χείλη ή νύχια (σοβαρή υποξαιμία)
- Πρήξιμο άκρων (καρδιακή ανεπάρκεια)
- Πληκτροδακτυλία (παραμόρφωση δακτύλων και νυχιού)
Τα συμπτώματα παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις. Οι εξάρσεις διαρκούν για μερικές μέρες και μπορεί να αποτελέσουν αιτία νοσηλείας αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.