Εθισμός στο διαδίκτυο

Εθισμός στα video games

Ο εθισμός στα video games αποτελεί μια πολύ συχνή διαταραχή που παρουσιάζεται ολοένα και περισσότερο σε παιδιά, νέους αλλά και ακόμα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, οπότε και η οικονομική κρίση έχει καταστήσει συχνά τα φαινόμενα “επιστροφής στο πατρικό σπίτι” για οικονομικούς λόγους. Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμπεριέλαβε τον εθισμό στα video games στις ψυχικές διαταραχές- gaming disorder ICD-11. Αναμένεται, ωστόσο, η επίσημη αναγνώριση των κριτηρίων DSM για τη διάγνωση της νόσου αυτής.

Ο εθισμός στα video games χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ενασχόληση με το παιχνίδι, αυξανόμενη προτεραιότητα στο παιχνίδι εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων σε σημείο τέτοιο που να κυριαρχεί στα καθημερινά ενδιαφέροντα του ατόμου και διαρκώς επιδεινούμενη ως προς το χρόνο που αφιερώνεται ενασχόληση παρά τις δυσμενείς συνέπειες που έχει επιφέρει.

Στην Ελλάδα το πρόβλημα έχει αρκετά μεγάλη έκταση, καθώς είμαστε η 2η χώρα στην Ευρώπη μετά τη Βρετανία που είμαστε πιο εθισμένοι στο διαδίκτυο. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, η εμμονή με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και πιο συγκεκριμένα με το Fortnite ευθύνεται σε ποσοστό 72, 1% για την πτώση της σχολικής επίδοσης στους εφήβους.

Διάγνωση εθισμού στα video games

Η διάγνωση τίθεται όταν πια το άτομο έχει αρχίσει να παρουσιάζει μεγάλη αλλαγή στην παραγωγικότητα και τη συμπεριφορά του απέναντι στις επαγγελματικές, σχολικές, οικογενειακές, κοινωνικές και προσωπικές του υποχρεώσεις. Αυτό πρέπει να συμβαίνει για ένα διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Τα βασικά χαρακτηριστικά που οδηγούν στη διάγνωση είναι:

Μειωμένος αυτοέλεγχος ως προς το παιχνίδι

Ο αυτοέλεγχος σχετίζεται με την αδυναμία ελέγχου στο πόσο συχνά, πότε, πόση ώρα παίζει και σε κινήσεις όπως αν μπορεί να διακόψει το παιχνίδι, τι νόημα έχει για τον παίκτη και τι ένταση νιώθει την ώρα του παιχνιδιού. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο ενασχόλησης με video games. Ο αυτοέλεγχος έχει να κάνει με αν το άτομο έχει μέτρο στη χρήση του, αν χάνει την αίσθηση του χρόνου, αν προβαίνει σε ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού (φωνές, οργή, θυμός, απογοήτευση).

Το παιχνίδι γίνεται η βασική προτεραιότητα στη ζωή του ατόμου

Η ενασχόληση με τα video games είναι η κυρίαρχη δραστηριότητα του ατόμου, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του. Ένα άτομο εξαρτημένο δεν έχει τη διάθεση να μιλήσει για άλλα θέματα, δεν παρουσιάζει σημείο επαφής με τους γονείς του, αν βρεθεί μακριά από το αγαπημένο του παιχνίδι θα πιέζει τους γονείς να επιστρέψει εκεί και θα παρουσιάζει άγχος. Παραιτείται από κάθε άλλη δραστηριότητα και χόμπι, από εξόδους που δεν συμπεριλαμβάνουν επαφή με το διαδίκτυο. Παρόλες τις αρνητικές συνέπειες των πράξεών του, δεν είναι πρόθυμο να σταματήσει το παιχνίδι για κανένα λόγο.

Πότε πρέπει να αναζητήσεις βοήθεια

Ο εθισμός στο διαδίκτυο και τα video games είναι ο πρώτος και ίσως ο μοναδικός εθισμός που μπορεί να γίνει άμεσα αντιληπτός από τους γονείς, αφού γίνεται μέσα στο ίδιο το σπίτι και δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Όταν παρατηρηθεί αλλοίωση της συμπεριφοράς του παιδιού, όταν πια η κοινωνική έκπτωση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα και τις υποχρεώσεις του, τότε σίγουρα πρέπει οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για να αναζητήσουν βοήθεια. Αν παρατηρηθεί παραμέληση των δραστηριοτήτων του παράλληλα με τη φροντίδα της προσωπικής υγιεινής, τότε ίσως το πρόβλημα έχει ήδη γίνει αρκετά σοβαρό. Ο ειδικός θα σε βοηθήσει να βρεις τον τρόπο να βοηθήσεις το παιδί να απεξαρτηθεί, ενώ παράλληλα μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά και θεραπεία.

Εθισμός στα social media

Η ενασχόληση με τα social media αποτελεί την προέκταση του εαυτού ενός ατόμου. Εκφράζει την τάση ενός ατόμου να θέλει να παρατηρεί και κυρίως να τον παρατηρούν. Αποτελεί σημείο των καιρών μας και δεν είναι μια παθολογική κατάσταση όταν γίνεται σε φυσιολογικά όρια και χωρίς επιπτώσεις. Παθολογική γίνεται η σχέση ενός ατόμου με τα social media όταν αποκόπτονται οι κοινωνικές επαφές και η συμμετοχή στην παρέα, όταν τα μέσα αυτά καλύπτουν πλήρως την ανάγκη του για κοινωνικοποίηση.

Σε κάθε ηλικιακή ομάδα η ενασχόληση με τα social media καλύπτει ένα διαφορετικό κομμάτι της ψυχικής λειτουργίας τους, των αναγκών τους και έτσι, έχει διαφορετικό αποτέλεσμα στην επίπτωση που έχει στη ζωή του ατόμου. Στους εφήβους καλύπτει ένα κομμάτι της συνύπαρξης, προσφέρει τη δυνατότητα να συνδεθούν μεταξύ τους, αποτελεί μια νέα μορφή κοινωνικοποίησης. Αντιθέτως, για τους ενήλικες τα social media αποτελούν ένα σημείο έντασης, μια μορφή αποκοπής από το εξωτερικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι ενώ τα παιδιά τα συνδέει μεταξύ τους και ενισχύει την κοινωνικοποίησή τους, για τους ενήλικες δεν συμβαίνει το ίδιο, καθώς ένας ενήλικας επιλέγει τη συχνή ενασχόληση με τα social media και όχι την κοινωνική επαφή περισσότερο για να παρατηρήσει τους άλλους και για να τον παρατηρούν και όχι για να επικοινωνήσει και να συνδεθεί μαζί τους.

Διάγνωση και θεραπεία εθισμού στα social media

Η διάγνωση και η θεραπεία των εθισμών είναι σχεδόν η ίδια στις περισσότερες περιπτώσεις. Διαφέρει ίσως από άτομο σε άτομο η προσέγγιση που επιλέγεται από τον ειδικό, καθώς λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός, καθώς και η ένταση του εθισμού αλλά και το κατά πόσο αυτός έχει επηρεάσει την καθημερινότητα και τη λειτουργικότητα του ατόμου. Η ατομική ή/και ομαδική ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματικές μέθοδοι, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται καταθλιπτική βάση μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση αντικαταθλιπτικής αγωγής, ώστε να καταπολεμηθεί η αιτία.

Συχνές ερωτήσεις σε γιατρούς για τον εθισμό στο διαδίκτυο

Ο εθισμός και η εξάρτηση του παιδιού από το διαδίκτυο αποτελεί μια κρίση για την οικογένεια, η οποία καλείται να τη διαχειριστεί. Δημιουργούνται συχνά εντάσεις, αρνητικό κλίμα, φωνές, κλάματα και συναισθήματα θλίψης και θυμού. Οι γονείς, πολλές φορές και οι ίδιοι εξαρτημένοι από το διαδίκτυο- πλέον ο κόσμος μας λειτουργεί διαδικτυακά κυρίως (ηλεκτρονικές αγορές, τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεδιάσκεψη, ηλεκτρονική εξυπηρέτηση πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες κτλ)- καλούνται να αντιμετωπίσουν την εξάρτηση του παιδιού τους, κάτι που για αυτούς είναι πρωτόγνωρο. Αρχικά, εφαρμόζουν όρια και κανόνες στο παιδί, ώστε να μειώσουν το χρόνο ενασχόλησης, παράλληλα πρέπει να δημιουργούν ερεθίσματα για να αποκτήσει το παιδί άλλα ενδιαφέροντα, ενώ αν όλα αυτά δεν είναι αποτελεσματικά πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό για να αναζητήσουν συμβουλές.

Αν διαπιστωθεί από τους γονείς ότι υπάρχει έκπτωση στις δραστηριότητες και τις δεξιότητες του παιδιού, αλλοίωση στη συμπεριφορά του, αν υπάρχει ακόμη και παραμέληση των βασικών λειτουργιών και αναγκών του, τότε πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό για να αναζητήσουν βοήθεια.

Τα κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιος εξαρτημένος από το διαδίκτυο είναι 3: η απομάκρυνση από την παραγωγικότητα, η παρακώλυση των διαπροσωπικών σχέσεων και της κοινωνικής ζωής και η μανιακή επένδυση στην τεχνολογία. Πιο συγκεκριμένα στα παιδιά, ο εθισμός μπορεί να παρατηρηθεί και με εκδήλωση ασυνέπειας στις σχολικές υποχρεώσεις, ακόμη και με συχνές απουσίες για να ασχοληθεί με το αντικείμενο της εξάρτησής του. Τα άτομα που είναι εθισμένα δεν μπορούν να βρουν κανένα άλλο είδος ψυχαγωγίας και διασκέδασης, εκτός από αυτό.