Snoring
Αίτια, αντιμετώπιση και πρόληψη
Written by Otolaryngologist (ENT) Κουτσουρελάκης Ιωάννης on 20 April 2022
Reviewed by Ioanna Vlassi from our scientific team
Τι είναι το ροχαλητό
Το ροχαλητό είναι ένας η θορυβώδης αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Προκαλείται όταν ο αέρας περνάει από τους χαλαρούς ιστούς στο λαιμό, πυροδοτώντας τη δόνησή τους καθώς αναπνέουμε.
Είναι πολύ συχνό στους ανθρώπους, ειδικά στους άνδρες και στους παχύσαρκους(1). Το ροχαλητό τείνει να επιδεινώνεται με τα χρόνια. Αν δεν παρουσιάζεται τακτικά, δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Ωστόσο, αν είναι συχνό είναι πρόβλημα τόσο για τον ίδιο τον πάσχοντα όσο και για τον σύντροφό του στον ύπνο, εφόσον αφού επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου και των δύο.
Το ροχαλητό από μόνο του μπορεί να κρύβει άλλο υποκείμενο νόσημα όπως η υπνική άπνοια.
Αν νιώθεις συμπτώματα όπως ανεξήγητη κόπωση, υπνηλία μέσα στη μέρα, συχνούς πονοκεφάλους ή κατά τη διάρκεια του ύπνου το ροχαλητό είναι έντονο ή σου λένε ότι σταματάς να αναπνέεις για κάποια δευτερόλεπτα, πρέπει να επικοινωνήσεις με το γιατρό σου.
Ποια τα αίτια του ροχαλητού
Το ροχαλητό εμφανίζεται ως απόρροια πολλών παραγόντων, όπως η ανατομία του στόματος, του φάρυγγα και της μύτης, η κατανάλωση αλκοόλ, οι αλλεργίες, ένα κρυολόγημα ή ακόμη και το αυξημένο σωματικό βάρος(2). Καθώς ο ασθενής περνά από τον ελαφρύ ύπνο στον βαθύ, οι μύες στο πίσω μέρος του στόματος, στη γλώσσα και στο λαιμό χαλαρώνουν και μπορεί κάποια στιγμή να χαλαρώσουν τόσο πολύ που να φράσσουν ολικώς ή εν μέρει τους αεραγωγούς και να αρχίσουν να δονούνται. Όσο πιο στενωμένοι είναι οι αεραγωγοί τόσο πιο στροβιλώδης είναι η ροή του αέρα. Αυτό αυξάνει τη δόνηση στους ιστούς και έτσι, προκαλείται θορυβώδες ροχαλητό.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των αεραγωγών και προκαλούν ροχαλητό είναι(2): η ανατομία του στόματος π.χ. οι υπερτροφικές αμυγδαλές (όσο πιο στενός ο αεραγωγός τόσο πιο πιθανό το ροχαλητό- οι παχύσαρκοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς καθώς έχουν επιπλέον εναπόθεση λίπους στο πίσω μέρος του λαιμού, η οποία στενεύει περισσότερο τους αεραγωγούς), η κατανάλωση αλκοόλ (η κατάχρηση αλκοόλ λίγο πριν τον ύπνο μπορεί να επιφέρει έντονη χαλάρωση στους μύες του λαιμού και να μειώσει τη φυσική άμυνα απέναντι στην απόφραξη των αεραγωγών), ρινικά προβλήματα (η χρόνια ρινική συμφόρηση, η αλλεργική ρινίτιδα, οι πολύποδες στη μύτη ή το στραβό ρινικό διάφραγμα μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση ροχαλητού), έλλειψη ύπνου (η έλλειψη ύπνου και η κούραση μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω χαλάρωση των μυών του λαιμού και έτσι, ροχαλητό), η θέση του ύπνου (όταν κοιμάσαι ανάσκελα ειναι πιο πιθανό να ροχαλίζεις και να ροχαλίζεις δυνατότερα).
Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης είναι το κάπνισμα, η εγκυμοσύνη και η χρήση υπνωτικών φαρμάκων.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ροχαλητού
Συνήθως το έντονο ραχαλητό συνοδεύεται από υπνική άπνοια(2).
Δεν πάσχουν όλοι οι ασθενείς ταυτόχρονα και από υπνική άπνοια, ωστόσο αν μαζί με το ροχαλητό ένα άτομο παρουσιάζει και κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα, τότε θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν ειδικό γιατρό για να λάβει μια ιατρική εκτίμηση σχετικά με τον κίνδυνο συνυπάρχουσας υπνικής άπνοιας.
Αν σου έχουν πει ότι κατά τον ύπνο κάποιες στιγμές σταματάς να αναπνέεις.
Αν ξυπνάς κουρασμένος
Αν ξυπνάς με ξηρό λαιμό
Αν νιώθεις υπνηλία κατά τη διάρκεια της μέρας
Αν έχεις πρωινούς πονοκεφάλους
Αν παρουσιάζεις δυσκολίες στη συγκέντρωση και στη μνήμη
Αν παρουσιάζεις προβλήματα στη σεξουαλική λειτουργία
Αν νιώθεις πόνο στο στήθος κατά τη διάρκεια της νύχτας
Αν το ροχαλητό είναι υπερβολικά θορυβώδες
Αν έχεις υψηλή αρτηριακή πίεση
Για τα παιδιά: αν παρουσιάζουν μειωμένη απόδοση στο σχολείο ή δυσκολία συγκέντρωσης
Η υπνική άπνοια έχει χαρακτηριστικά έντονο ροχαλητό με περιόδους ησυχίας κατά τη διάρκεια της παύσης της αναπνοής. Αυτό συμβαίνει αρκετές φορές μέσα στην διάρκεια της νύχτας, καθιστώντας τον ύπνο διακοπτόμενο και ως εκ τούτου καθόλου αναζωογονητικό.
“Είναι σημαντικό οι ασθενείς που ροχαλίζουν συστηματικά, ιδίως αν ξυπνούν το πρωί σχετικά κουρασμένοι, να υποβληθούν σε μελέτη ύπνου για να διερευνηθεί η πιθανότητα υπνικής άπνοιας.”
Ποια είναι η διάγνωση του ροχαλητού
Συνήθως τα ίδια τα άτομα που παρουσιάζουν ροχαλητό γνωρίζουν ότι συμβαίνει αυτό επειδή κάποιος σύντροφός ή συγκάτοικός τους τους έχει ενημερώσει. Αν είναι εφικτό, καλό είναι να βρίσκεται στο ραντεβού με το γιατρό και ο/η σύντροφός σας, ώστε να μπορέσει να απαντήσει κι εκείνος σε ερωτήματα για τη συχνότητα και την ένταση του ροχαλητού.
Κατά την εξέταση από τον ειδικό γιατρό που είναι ο ΩΡΛ, θα χρειαστεί να ερωτηθείς για το ιατρικό ιστορικό σου. Επίσης, απαιτείται εξέταση ωτορινολαρυγγολογική με εύκαμπτο ενδοσκόπιο, ώστε να διαγνωστεί τυχόν ύπαρξη ρινίτιδας, ιγμορίτιδας, πρόβλημα στο διάφραγμα ή στις αμυγδαλές.
Οι εξετάσεις(1) που προτείνονται για τη διερεύνηση του ροχαλητού είναι η μελέτη ύπνου καθώς κι η ενδοσκόπηση ύπνου. Μπορεί συμπληρωματικά να χρειαστεί να γίνει αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία.
Κατά τη μελέτη ύπνου(2) ο ασθενής παρακολουθείται κατά τη διάρκεια του ύπνου του από ειδικό μόνιτορ και καταγράφονται ο καρδιακός ρυθμός, η αναπνοή, οι κινήσεις των ματιών και των ποδιών, το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα, οι κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς και η λειτουργία του εγκεφάλου.
Η ενδοσκόπηση ύπνου συνίσταται στη χορήγηση στον ασθενή μέθης ούτως ώστε να αρχίζει να κοιμάται και να ροχαλίζει κι εκείνη τη στιγμή ο γιατρός ΩΡΛ μπορεί με το ενδοσκόπιο να εντοπίσει την αιτία προέλευσης του ροχαλητού και των απνοιών.
Κόστος θεραπείας ροχαλητού
Το κόστος της θεραπείας εξαρτάται από τον ειδικό που θα επιλέξεις αλλά και από τις συμπληρωματικές εξετάσεις που θα πρέπει να γίνουν. Η μελέτη ύπνου πραγματοποιείται είτε κατ’οίκον ή σε κλινικές.Το κόστος καθορίζεται από την εκάστοτε κλινική.
Σε γενικές γραμμές το κόστος της μελέτης ύπνου κυμαίνεται από 150€ έως 800€.
Average cost and price range
Average service cost
Doctor.from
doctors
Price range for all areas
Θεραπεία και αντιμετώπιση του ροχαλητού
Το πρώτο στάδιο για την αντιμετώπιση του ροχαλητού είναι κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενή αναλόγως της περίπτωσης. Αρχικώς, ο γιατρός προτείνει την απώλεια περιττού βάρους, την αποφυγή αλκοόλ και βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο, τη θεραπεία οποιασδήποτε πάθησης στη μύτη και την αποφυγή ύπνου ανάσκελα. Αυτοί είναι μερικοί τρόποι αρχικής αντιμετώπισης, ωστόσο, δεν αποτελούν αποτελεσματικό τρόπο θεραπείας αν συνυπάρχει κάποιο νόσημα.
Επομένως, η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκαλεί το ροχαλητό(3) και αυτό φαίνεται στην ενδοσκόπηση ύπνου στην οποία πρέπει να υποβληθεί ο ασθενής προτού υποβληθεί σε οποιαδήποτε θεραπεία. Αν ο ασθενής παρουσιάζει στένωση του αεραγωγού στη μύτη, τότε συνιστάται η χρήση ειδικών ρινικών διαστολέων που κρατούν ανοιχτή τη μύτη κατά τη διάρκεια του ύπνου ή ειδικών σπρέι που δρουν ανάλογα. Μπορεί επιπλέον να προταθεί χειρουργική αντιμετώπιση της ρινικής απόφραξης αν και τα αποτελέσματα αυτής είναι αμφιλεγόμενα.
Αν το πρόβλημα είναι η απόφραξη του λαιμού από τη γλώσσα, τότε συνιστάται η εφαρμογή μιας στοματικής συσκευής που φέρνει μπροστά τη γλώσσα.
Αν ο ασθενής έχει διαγνωστεί με υπνική άπνοια, τότε συνήθως εφαρμόζεται μια ειδική συσκευή που υποστηρίζει την αναπνοή στον ύπνο και καλείται CPAP - συνεχής αερισμός με θετική πίεση(2). Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής φοράει μια μάσκα που καλύπτει τη μύτη ή/και το στόμα και διοχετεύεται αέρας με πίεση. Μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ο θόρυβος του μηχανήματος και το γεγονός ότι δεν είναι πολύ βολική με αποτέλεσμα αρκετοί ασθενείς να μην συμμορφώνονται στη χρήση της.
Τέλος, υπάρχει και η δυνατότητα της χειρουργικής αντιμετώπισης του προβλήματος του ροχαλητού. Πλέον, είναι διαθέσιμες διάφορες μέθοδοι χειρουργικής θεραπείας που εφαρμόζονται κατά περίπτωση.
Μία συχνή μέθοδος είναι η φαρυγγουπερωιοσπλαστική (UPPP), κατά την οποία υπό γενική αναισθησία ο χειρουργός αφαιρεί τους πλεονάζοντες μαλακούς ιστούς στο στόμα.
Η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων και κυρίως αφορά την μαλακή υπερώα και τις αμυγδαλές ενώ συμπληρωματικά μπορεί να βελτιωθεί ο αεραγωγός στο ύψος της ρίζας της γλώσσας ή στη μύτη.
Τέλος, άλλη μία νέα τεχνική είναι η διέγερση του υπογλωσσίου νεύρου(2), η οποία συνίσταται στην εφαρμογή ενός νευροδιεγέρτη στο νεύρο που είναι υπεύθυνο για την κίνηση της γλώσσας μπροστά (υπογλώσσιο νεύρο), ώστε η γλώσσα να μην φράζει τον αεραγωγό κατά την αναπνοή. Η θεραπεία αυτή εφαρμόζεται σε ασθενείς με υπνική άπνοια και ροχαλητό και πέρα από τις άπνοιες μειώνει σημαντικά και το ροχαλητό.
Συμβουλές και πρόληψη ροχαλητού
Επειδή το ροχαλητό επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ατόμου συνιστάται να διερευνάται από ιατρό όταν επιμένει και ασκεί αρνητική επιρροή στην καθημερινότητά του. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες συμβουλές(3) για το τι πρέπει να κάνει και τι να αποφεύγει ένας άνθρωπος αν ροχαλίζει.
Ναι
- Στην απώλεια περιττού σωματικού βάρους
- Στον ύπνο στο πλάι (απόφυγε τον ύπνο ανάσκελα)
Όχι
- Στην κατανάλωση αλκοόλ λίγες ώρες πριν τον ύπνο
- Στο κάπνισμα
- Στη χρήση υπνωτικών χαπιών (χωρίς την έγκριση του γιατρού σου)
Συχνές ερωτήσεις σε γιατρούς για το ροχαλητό
Το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύεται από παθήσεις όπως αρτηριοσκλήρυνση ή υπέρταση. Όταν συνδυάζεται και με την υπνική άπνοια, τότε είναι πιθανότερο να συνδέεται και με άλλες ασθένειες.
Είτε ο ασθενής είτε ο σύντροφός του πρέπει να παρατηρήσουν κάποιες συνήθειές του και να τις καταγράψουν. Αν νιώθεις κουρασμένος όταν ξυπνάς, αν το ροχαλητό είναι έντονο και καθημερινό, αν παρουσιάζεις υπνηλία μέσα στη μέρα, αν έχεις συχνούς πονοκεφάλους, αν πας συχνά το βράδυ για ούρηση, αν η αναπνοή συνδέεται με διακοπές- άπνοιες, αν υπάρχει παχυσαρκία, αν συνυπάρχουν μειωμένη συγκέντρωση ή πνευματική κόπωση, αν παρατηρείται βρουξισμός και αν υπάρχει υψηλή αρτηριακή πίεση (ιδίως διαστολική), τότε πρέπει να απευθυνθείς σε γιατρό για έλεγχο και διάγνωση.
Πιθανόν. Μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί κλινικά κάτι τέτοιο. Ωστόσο, το γεγονός ότι επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου ενός ανθρώπου που κοιμάται δίπλα σε κάποιον που ροχαλίζει και επαναλαμβανόμενα χάνει πολύτιμο χρόνο ύπνου, ίσως επηρεάσει την ποιότητα της ζωής του και τη λειτουργικότητά του.
Τα ρινικά σπρέι μπορούν ίσως οριακά και βραχυπρόθεσμα να φέρουν κάποια βελτίωση κυρίως στη συχνότητα του ροχαλητού και όχι τόσο στην ένταση. Τα ρινικά σπρέι που βοηθούν είναι τα κορτιζονούχα και άρα, η μακροπρόθεσμη χρήση τους δεν συνιστάται.
Επειδή οι άνδρες έχουν συνήθως αυξημένο ΔΜΣ είναι συχνότερο το φαινόμενο σε εκείνους. Παρόλα αυτά τα ποσοστά ροχαλητού στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση εξισώνονται με αυτά των ανδρών, κάτι που δείχνει ότι οι ορμόνες ασκούν προστατευτική δράση μέχρι την εμμηνόπαυση.
Όχι, η ολοκληρωμένη διάγνωση μπορεί να τεθεί με μελέτη ύπνου και με ενδοσκόπηση ύπνου. Η μελέτη ύπνου βοηθά επιπλέον στη διάγνωση της υπνικής άπνοιας.
Κατά μία έννοια ίσως. Δηλαδή η ένταση, η διάρκεια, το αν συνοδεύεται και από άπνοιες ή κάποιο άλλο σύμπτωμα μπορεί να οδηγήσει και σε διαφορετικό συμπέρασμα σχετικά με την αιτία του ροχαλητού. Επίσης, είναι σημαντική και η συχνότητα του ήχου του ροχαλητού καθώς αυτή μπορεί να προσδιορίσει την αιτία προέλευσης του ροχαλητού. Είναι τέλος διαφορετικό το συμπέρασμα αν ένας ασθενής ροχαλίζει σπανίως και μόνο μετά από μια κουραστική μέρα ή αν έχει καταναλώσει πολύ αλκοόλ λίγο πριν τον ύπνο και διαφορετικό αν ένας ασθενής ροχαλίζει σε καθημερινή βάση κι η αναπνοή του εμφανίζει διακοπές.