Λύσεις για διαχείριση διατροφής σε έφηβο 16 ετών με αυτισμό

Χαιρεται! Καλό θα είναι να απευθυνθείτε στους θεραπευτές με τους οποιους συνεργάζεται η οικογενεια ιδιωτικά και να σας δώσουν κατευθύνσεις χειρισμού του. Για οποιαδήποτε διευκρίνιση στη διαθεση σας.

Αντιμετωπίζετε μια δύσκολη πρόκληση, καθώς η ρύθμιση της διατροφικής συμπεριφοράς σε παιδιά με αυτισμό μπορεί να είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, ειδικά όταν εμπλέκονται αισθητηριακά, συμπεριφορικά και επικοινωνιακά ζητήματα. Θα σας προτείνω μια πολυεπίπεδη προσέγγιση που βασίζεται σε πρακτικές που εφαρμόζονται σε παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού.

Βασικές στρατηγικές παρέμβασης

1. Κατανόηση της συμπεριφοράς

Το πρώτο βήμα είναι να εντοπίσετε τον λόγο που οδηγεί σε αυτή τη συμπεριφορά. Κάποιοι πιθανοί λόγοι:
• Αίσθημα πείνας ή ανάγκη για συνεχές φαγητό (π.χ. λόγω έλλειψης κορεσμού).
• Αισθητηριακή αν...αζήτηση (κάποια παιδιά με αυτισμό έχουν έντονη ανάγκη να βιώνουν διαφορετικές υφές, γεύσεις ή ακόμα και να μασούν συνεχώς).
• Συνήθεια/ρουτίνα (ίσως το έχει συνδέσει με έναν τρόπο διαχείρισης του περιβάλλοντος).
• Αδυναμία κατανόησης κοινωνικών κανόνων (ίσως δεν κατανοεί πλήρως ότι η τροφή των άλλων δεν είναι διαθέσιμη γι’ αυτόν).

Καταγράψτε τις περιπτώσεις που το κάνει και προσπαθήστε να εντοπίσετε αν υπάρχει κάποιο μοτίβο.

2. Διαχείριση της πείνας και της αίσθησης του κορεσμού
• Σιγουρευτείτε ότι το πρωινό του είναι επαρκές και πλούσιο σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες, ώστε να διαρκεί περισσότερο.
• Δοκιμάστε ένα πρόγραμμα συχνών γευμάτων σε συγκεκριμένες ώρες, ώστε να γνωρίζει ότι θα υπάρχει φαγητό διαθέσιμο.
• Αν δυσκολεύεται με την αίσθηση κορεσμού, προσθέστε τροφές που προσφέρουν μεγαλύτερη πληρότητα, όπως ξηρούς καρπούς, γιαούρτι ή κάποιο αμυλούχο τρόφιμο με πρωτεΐνη.

3. Χρήση οπτικής υποστήριξης

Αφού μιλάει ελάχιστα, η λεκτική καθοδήγηση ίσως δεν είναι αρκετή. Δοκιμάστε:
• Κοινωνική ιστορία με εικόνες που να δείχνουν τη σωστή συμπεριφορά στο φαγητό.
• Οπτικό πρόγραμμα γευμάτων (π.χ., “Θα φάμε στις 10:00, μετά στις 12:00” με αντίστοιχες εικόνες).
• Κάρτες STOP (κρατήστε μια κάρτα με “STOP” και δείξτε του την όταν πάει να πάρει φαγητό από κάποιον άλλο).

4. Σαφείς και επαναλαμβανόμενοι κανόνες

Δημιουργήστε μια σαφή και απλή πρόταση που να κατανοεί και επαναλαμβάνετε την σταθερά:
• “Το φαγητό του (όνομα παιδιού) είναι για τον (όνομα παιδιού)”.
• “Δεν παίρνουμε φαγητό από τους φίλους μας”.

Προσπαθήστε να αποφύγετε μεγάλες εξηγήσεις ή συναισθηματικά φορτισμένες αντιδράσεις.

5. Δημιουργία εναλλακτικής συμπεριφοράς

Αντί να του λέτε “Μην παίρνεις φαγητό”, δώστε του μια εναλλακτική λύση:
• Αν έχει ανάγκη να μασήσει κάτι, μπορείτε να του δώσετε ένα μασώμενο αντικείμενο (chewy toy).
• Αν θέλει να συμμετέχει, μπορεί να έχει το δικό του δοχείο με σνακ που να κουβαλάει συνέχεια μαζί του.

6. Θετική ενίσχυση αντί τιμωρίας

Αφού δεν καταλαβαίνει την έννοια της τιμωρίας, θα βοηθήσει περισσότερο η ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς:
• Κοινωνική επιβράβευση: “Μπράβο, έφαγες το δικό σου φαγητό!” (όχι “μπράβο που δεν πήρες από τους άλλους”, γιατί το μυαλό του εστιάζει στην πράξη που αναφέρετε).
• Οπτική επιβράβευση: Μπορεί να έχετε ένα μικρό σύστημα με αυτοκόλλητα ή εικόνες.
• Εναλλακτικό κίνητρο: Αν κατανοεί ανταλλάγματα, μπορείτε να του δώσετε μια μικρή δραστηριότητα που του αρέσει, αφού ολοκληρώσει το φαγητό του χωρίς να πάρει από άλλους.

7. Διαχείριση εκδρομών και δημόσιων χώρων
• Να έχετε προετοιμασμένα σνακ σε μεγάλες ποσότητες που μπορεί να έχει εύκολα μαζί του.
• Αν μπορεί να κατανοήσει έναν κανόνα εκδρομής, δημιουργήστε μια εικονική ιστορία (“Όταν πάμε εκδρομή, τρώω το δικό μου φαγητό”).
• Χρησιμοποιήστε ένα χρονομετρημένο πρόγραμμα φαγητού (“Σε 10 λεπτά θα φάμε ξανά”).

Τελικές σκέψεις

Αυτή η συμπεριφορά δεν θα αλλάξει από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά με συνέπεια και υπομονή, μπορεί να μειωθεί σημαντικά. Οι περισσότερες από αυτές τις τεχνικές έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές σε παιδιά με αυτισμό που αντιμετωπίζουν θέματα διατροφής και κοινωνικών κανόνων.

Αν χρειαστείτε περισσότερη καθοδήγηση, μπορείτε να αναζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ABA) ή έναν εργοθεραπευτή με εμπειρία σε αισθητηριακά ζητήματα.

Καλή δύναμη! Read more